مراسم گلابگیری در کاشان

  عجیب است که زیباترین گل‎ها و خوشبوترین گلاب‎های کشور چهار فصل ما از دل کویری چنین خشک بیرون می‎آید. کاشان شهری در 240 کیلومتری تهران، در استان اصفهان، میان کوه‎های کرکس و در کویر مرکزی ایران قرار گرفته و آب و هوایی گرم و بیابانی و خشک دارد.

با این حال این مطلب درباره کاشان، خانه‎های دیدنی و قدیمی آن، تپه‎های باستانی سیلک و باغ فین نیست، بلکه مربوط به مراسمی قدیمی و دیدنی به نام گلابگیران است.

دو شهر قمصر و نیاسر از اواسط اردیبهشت بمدت دو تا سه هفته میزبان مهمانانی هستند که برای حضور در مراسم گلابگیری به این شهرها سفر می‎کنند. این دو شهر پر از باغ‎های گل‎‌محمدی و جویبارهای زلالی هستند که لطف شهر را برای کسانی که پس از طی کویر به شهر رسیده‎اند دوچندان می‎کند.

گل‎محمدی که در کاشان و اطراف آن کشت می‎شود، از نوع Rosaceus هستند. در زمان گلابگیری در طول روز هوا گرم، اما هنگام غروب و شب هوا سرد می‎شود. بهتر است در گشتی که به این مناطق دارید کفشی سبک و راحت انتخاب کنید و از ریختن زباله خصوصا ظروف یکبار مصرف در محل خودداری کنید.

کاشت گل‎محمدی در ایران قدمتی حدود 7 هزار ساله دارد و مراسم گلابگیری آیینی 1000 ساله است که در طول زمان تغییراتی بسیار جزیی داشته است. گلاب قمصر که از نظر مرغوبیت بهترین گلاب جهان بشمار می‎رود، از نظر مذهبی نیز دارای ارج و قرب است. علاوه بر آنکه برای معطر کردن فضاهای مذهبی بکار می‎رود، هر ساله در تاریخ 9 ذی‎الحجه خانه خدا توسط این گلاب ناب شسته می‎شود.

 هرچند در دنیا قمصر را بعنوان مهد مرغوب‎ترین گلاب می‎شناسند، اما گلاب ناب در روستاهای ون، سار، سده و وادقان که کمتر شناخته شده و توریستی هستند تهیه می‎شود. دراین روستاها که در مناطقی کوهستانی‎تر نسبت به قمصر و نیاسر قرار دارند، گل‎ها دیرتر شکوفا می‎شوند و گلاب غلیظ تری در آنها تهیه می‎شود.

مرغوب‌ترین گلاب در این منطقه مربوط به روستای وادقان و ون است که در 50 کیلومتری شمال کاشان، در مرز استان‌های قم ، اصفهان و مرکزی قرار دارند. علاوه بر گلاب سایر عرقیجات و کتیرای مرغوبی نیز در این روستاها بدست می‎آید.

فرآیند گلابگیری به این شکل است که دیگ‌های بزرگ را پر از گلبرگ‌های گل محمدی و آب کرده روی تل هیزم می‌گذارند و گلاب را با تقطیر بدست می‌آورند. پیش از این برای مراسم گلابگیری دیگ مخصوص و گل‌های محمدی را کنار رودخانه‌ها می‌بردند و ضمن خواندن ادعیه مذهبی مراسم را انجام می‌دادند.

سالیانه حدود 2 میلیون نفر از مراسم گلابگیران کاشان، قمصر، نیاسرو برزک دیدن می‎کنند. قمصر، نیاسر و برزک که مهمترین قطب‎های گلابگیری ایران هستند، ازنظر جغرافیایی نیز جالب توجه هستند و در فاصله کوتاهی از کوهستان و کویر واقع شده‌اند و آب و هوای آنها نیز از کاشان لطیف تر و ملایم‌تر است.